Het vuurwerk barst los...
Vandaag is het weer begonnen, de rijen stonden voor de kassa’s: de vuurwerkverkoop. En hoewel sommige honden het allemaal zonder (zichtbare) problemen doorstaat is het gros van de honden als de dood voor vuurwerk. Het oorverdovende kabaal, de geur, het onverwachte, het is niet uit te leggen.
Het zijn niet alleen de knallen, maar ook de geur maakt angstig. Zwavel en brand. En “stel je niet aan het zijn maar knallen” zeggen helpt niet tegen angst.
Sommige dieren zijn zo bang voor vuurwerk, dat hun gezondheid zowel lichamelijk als psychisch wordt aangetast, schrijft Valerie Jonckheer-Sheehy, Dierenarts-specialist Gedrag, VSC De Wagenrenk in de nieuwsbrief van De Wagenrenk. “Deze dieren raken soms compleet in de stress. Sommige proberen zich te verstoppen, terwijl anderen juist in blinde paniek proberen te ontsnappen.”
Vooral herders lijken aangeboren vuurwerkangst te hebben. Maar ook andere rassen geven angst voor vuurwerk, nu ja, harde geluiden, door aan hun nakomelingen. Tot nu toe wijzen alle genen die bij deze honden geïdentificeerd zijn op een verhoogd risico op een afwijkende neuronale informatieverwerking. Volgens de wetenschap is gehoorscherpte waarschijnlijk niet de hoofdoorzaak van dit probleem. Bovendien, honden met vuurwerkangst zijn vaak ook voor andere zaken bang, of hebben verlatingsangst. Zoals gezegd, herders hebben er vaak last van, honden uit de jachthondengroepen ook. Jonge honden of juist echt oudere dieren ook.
Hoe kan je vuurwerkangst bij honden vaststellen?
Dierenartsen stellen angststoornissen vast aan de hand van gedrag, maar ook door het uitsluiten van andere ziektes en factoren. Zeker als ze langdurige medicatie overwegen. Maar aan het gedrag van je hond kun je zelf al wel aflezen of hij angstig is. Bijvoorbeeld als je –tijdens vuurwerk- de oren naar beneden of omlaag ziet hangen, de staart tussen de benen gaat, de houding van de hond “laag” wordt, er rusteloosheid optreedt, verhoogde waakzaamheid, alsmaar aan het scannen, minder eetlust, heel veel aandacht vragen, het kan allemaal op angst wijzen. Ook zie je reacties aan het lichaam van de hond, hij kan beven, kwijlen, sneller ademen of hijgen, overgeven of zelfs diarree krijgen. En nog meer.
Behandeling van vuurwerkangst
Het meest voor de hand liggende is om te zorgen dat de hond geen vuurwerk ziet of hoort, maar elk jaar op vakantie naar een vuurwerkvrij land is zeker niet voor iedereen weggelegd. Dus zijn er andere oplossingen nodig. Oordopjes of een geluiddempende koptelefoon kan al helpen. Heb je een kamer in huis waar het geluid alleen maar gedempt doordringt (inpandige badkamer zonder ramen of zo), dan is dat een optie. Het gebruik van achtergrondgeluid (TV/radio) is soms ook een simpele oplossing, mits weer niet te hard natuurlijk. “White noise” kan ook gebruikt worden, dat is een geluid dat op alle frequenties even hard is (een even grote amplitude heeft). Wie nog TV heeft meegemaakt uit de tijd van de dakantenne kent het misschien als het geluid dat je hoorde als je “sneeuw” had. Voor honden die bang zijn voor de lichtflitsen is er een speciale zonnebril. Je hond moet natuurlijk wel geleerd hebben koptelefoons of zonnebrillen te dragen!
Progressieve desensitisatie met behulp van geluidstherapie is een methode die ook zou kunnen werken. De hond wordt als het ware geleerd niet bang te zijn van de geluiden. Eerst zachtjes, en dan met verloop van tijd steeds harder. Dergelijke “oefengeluiden” zijn ook online te vinden (https://www.dogstrust.org.uk/help-advice/dog-behaviour-health/sound-the…), maar ga niet zomaar zelf aan de gang, vraag een erkende gedragstherapeut of je dierenarts naar de mogelijkheden. Counterconditionering of tegenconditionering leert de hond –in dit geval- vuurwerk te associëren met iets leuks, een snoepje, en leuk spelletje, direct nadat hij het vuurwerk hoort. Deze methode heet klassieke counterconditioning.
Een –ingewikkelder- manier is de instrumentale of operante counterconditioning: Het aanleren van onverenigbaar gedrag met het ongewenste gedrag dat door de prikkel wordt veroorzaakt (bijv. gebruik van het commando zit-blijf als de hond wil vluchten).
Medicatie
Werk dit allemaal niet, dan wordt het vaak toch medicatie. Ondanks de pillen bij sommige supermarkten en goedkope winkels, kijk daar mee uit. Zomaar medicatie in je hond stoppen doet vaak meer kwaad dan goed. Bovendien is medicatie –ook al komt deze via je dierenarts- geen wondermiddel. Het helpt om de angst te remmen. De antidepressiva helpen de hond om op een meer rationele manier te reageren. Gedragstherapie hoort er dan ook eigenlijk bij.
Medicatie betekent voor heel angstige honden wel dat deze langdurig moet worden gegeven samen met gedragstherapie. De antidepressiva en de selectieve serotonine heropname-remmers hebben een aanloopptijd van 8 weken. Bovendien kun je ze ook niet van de ene dag op de andere stoppen, afbouwen is noodzakelijk. En uiteraard, alleen samen met je dierenarts!
De complete oorspronkelijke tekst is van Valery Jonkheere en is hier te lezen