Registratie verplicht voor elke fokker, ook bij één nest
Wetgever: Fokker moet uit de anonimiteit
Vanaf de zomer 2021 is iedereen die een nestje honden fokt, of het er nu een van meerdere per jaar is of een toevallig oepsnestje met de reu van de buren, verplicht om een registratienummer aan te vragen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Dat is een van de nieuwe regels die in de voorgestelde Algemene Maatregel van Bestuur, AMVB, staan, waarvan de internetconsultatie (zeg maar de periode waarin iedereen zijn of haar commentaar kan geven) is afgerond. Een AMvB is een nadere uitwerking van een al bestaande wet, en hiervoor is in principe geen kamerbesluit nodig, noch van de Eerste noch van de Tweede Kamer.
De bewuste AMvB, welke officieel “Besluit houders van dieren en het Besluit diergeneeskundigen in verband met het verbeteren van de identificatie en registratie van honden en het registeren van chippers” heet, is vooral bedacht om de grootscheepse illegale handel in honden en pups tegen te gaan. Daarover is in de Tweede Kamer al veel langer een discussie gaande, de kamerleden maken zich zorgen over deze wanpraktijken, waarbij te jonge, niet of onvolledig gevaccineerde dieren uit veelal de Balkanlanden, maar ook uit andere landen, stiekem de grens worden overgebracht en door malafide handelaren, stichtingen en particulieren worden doorverkocht via populaire handelssites als Marktplaats. Dierenwelzijn en dierengezondheid zijn de eerste slachtoffers van de op winst beluste handelaren en fokkers. Maar ook de volksgezondheid kan in gevaar komen. In sommige landen is rabiës nog niet uitgeroeid, maar ook andere zoönosen kunnen zo ongezien de grens passeren. Minister Schouten van LNV wil nu door de registratie van honden strenger te maken de vele lacunes in de controle en vastlegging inperken. Het wordt de malafide handel weliswaar niet onmogelijk gemaakt, er zullen mensen blijven die het zullen proberen, maar in ieder geval wordt het stukken lastiger. De maatregelen treffen dus ook de bonafide fokker, zelfs al gaat het om iemand die maar één nestje in zijn hele leven fokt.
Fokker moet altijd melden
Nu kende Nederland, samen met de rest van de EU-landen, al wel een registratiesysteem, de sinds 2013 verplichtte chip. Elke hond die sinds 2013 Nederland is binnengekomen, moet die chip hebben. En meer dan dat, de hond moet ook worden aangemeld in een van de registratiedatabanken zoals de NDG. Honden zonder chip mogen sinds 2013 Nederland al niet binnenkomen, en pups moeten voor de leeftijd van 7 weken zijn gechipt. De fokker had vanaf dat moment dan nog 1 week om de pups bij een databank aan te melden. Zelfs iemand die voor meer dan drie maanden naar Nederland komt en een hond meebrengt, moet die hond in Nederland registreren, dus ook iemand die hier 3 maanden en 1 dag komt werken en zijn hond meeneemt. Fokkers bleken die aanmelding echter massaal te “vergeten” (lang niet altijd met kwade bedoelingen), en de eerste registratie gebeurde dan ook vaak door de nieuwe eigenaar (of helemaal niet). Maar, zo stelt de regering, door dat systeem blijft de fokker buiten beeld, immers, de eigenaar registreert en de gegevens van de fokker komen nergens in de systemen voor. “De handel in honden was niet transparant, waardoor het niet mogelijk was voor toezichthouders om misstanden in de handel terug te leiden tot individuele fokkers of handelaren.” En er bleek een ander probleem, de chips, zelfs die met het Nederlandse registratienummer 528, en de Europese dierenpaspoorten, bleken op de zwarte markt eenvoudig verkrijgbaar. Voor een paar tientjes konden honden in Hongarije, Roemenië of waar dan ook met een valse, Nederlandse, chip worden uitgerust en illegaal de grens over komen, vaak al met 5 weken, en verkocht te worden als “Nederlandse” pup. Ver voor de toegestane leeftijd van 15 weken die verplicht is voor elke pup die Nederland binnen komt. In principe is er de mogelijkheid om van die leeftijdsgrens af te wijken met toestemming van de autoriteiten, in de praktijk wordt dit zelden gevraagd of toegestaan. Het gevolg van deze praktijken is een argeloze koper die denkt een pup te krijgen die geboren is in een leuk huisgezin, terwijl het dier het levenslicht zag in een donkere fokschuur elders in Europa, of zelfs daarbuiten. Bovendien, zelf chippen was ook feitelijk niet verboden, dus fokkers die het minder nauw nemen met de regels, kochten illegale chips en paspoorten, en zorgden zo voor een soort van malafide naturalisatie van illegale pups. Nogmaals, de gezondheid van de hondjes speelt bij dit soort mensen totaal geen rol, net zo min als het welzijn, het is het grote geld dat lonkt.
De minister heeft daarom met de AMvB het “zelfchippen” definitief verboden, chips mogen alleen en uitsluitend worden ingebracht door een dierenarts of een geregistreerde chipper. Dat zijn bijvoorbeeld de mensen die chips namens de Raad van Beheer plaatsen. Daarnaast is het zelf aanschaffen van chips ook verboden, alleen dierenartsen en geregistreerde chippers mogen nog chips kopen, en dan alleen bij geregistreerde leveranciers. Die leveranciers moeten dan weer, als de minister (lees: de NVWA of politie) daarom vraagt, hun administratie overleggen, oftewel, inzichtelijk moet zijn welke chips aan welke dierenarts of chipper geleverd zijn. Er is een uitzondering op de mogelijkheden van de geregistreerde chipper: als er een hond zonder chip uit het buitenland komt mag die alleen door een dierenarts gechipt worden. Niet door een geregistreerde chipper.
Houders van honden
Deze registratie is nog betrekkelijk overzichtelijk, het nieuwe zit hem vooral in de registratie van houders van honden. Iedereen die een hond heeft die nakomelingen voortbrengt (en heeft voortgebracht, wie een intacte teef heeft maar geen pups krijgt dus niet) moet zich voordat hij of zij de honden kan registreren aanmelden en ook laten registreren bij de RVO. Niet geregistreerd is niet aanmelden, en niet aangemeld is dus een illegale hond. De aanmelding is eenmalig, wie een keer is aangemeld en een hond heeft geregistreerd, pup of import, hoeft zich bij een volgend nest niet meer aan te melden. De aanmeldingsdossiers bij de RVO zijn inzichtelijk voor de minister en haar diensten. Met andere woorden, al vermeld de AMvB dit niet, wie 20 of meer pups/honden per jaar aanmeldt zal mogelijk ook de aandacht van de belastingdienst trekken, immers, dan is er sprake van een bedrijf, is er belasting verschuldigd, en is een diploma verplicht conform het Besluit Houders van Dieren.
Kan een fokker hier onderuit? Nee, want niet alleen de fokker dient de hond aan te melden, de chipper (dierenarts of geregistreerd) moet de hond ook aanmelden, en heeft daarvoor het houdernummer, het RVO-nummer van de houder van de hond nodig. Wie dus zonder nummer een pup heeft gefokt en wil laten chippen, loopt hier vast. De chipper kan de hond dan niet registreren. En andersom, wie een hond laat chippen is bij wet verplicht om te controleren of de chipper wel erkend is. Je hond in Nederland laten chippen kan en mag ook alleen maar met een chip waarvan het nummer met 528, het Nederlandse landennummer, begint. Een hond geboren in het buitenland beschikt over een ander nummer, in principe het nummer van het land van herkomst.
Zodra de hond van de fokker overgaat naar een nieuwe eigenaar moet de fokker de hond “afmelden” in het systeem, en de nieuwe eigenaar meldt de hond weer aan. Die nieuwe eigenaar hoeft geen RVO-nummer te hebben, dus bij doorverkoop vervalt dat, alleen de fokker blijft voor altijd gekoppeld aan de hond als zijnde de fokker.
Voor importhonden geldt dezelfde regel. Overigens, nu is het al zo dat elke hond die naar Nederland komt (om daar te blijven) moet worden aangemeld in een databank met een invoermelding. De NVWA handhaaft hier op. Is er niet voldaan aan de regels, dan kan de hond ofwel naar het land van herkomst worden teruggestuurd, of zelfs geëuthanaseerd. In de nieuwe regels wordt dat nog strenger. Wie houder is van een hond (de eigenaar op dat moment) en het dier in Nederland binnenbrengt, moet ook geregistreerd zijn bij de RVO. Pas dan mag de hond -met RVO-nummer) worden ingeschreven in de databank. Maar let op, “In deze gevallen doet een dierenarts de volledige registratie (artikel 3.29, tweede lid, Bhd). (…) De dierenarts moet in deze situatie de geboortedatum van de hond controleren en eventueel schatten en bij een ADB registreren, samen met de andere gegevens (chipnummer, datum waarop de chip is ingebracht en het houdernummer) en een paspoort afgeven, indien deze ontbreekt.” Zoals het hier staat kan een geïmporteerde hond dus niet zomaar door de nieuwe eigenaar -met RVO-nummer- worden ingevoerd, maar moet de houder die de hond importeert eerst met de hond langs de dierenarts, die de hond in de databank invoert, met het houdernummer. En de dierenarts zou snel genoeg moeten kunnen zien of leeftijd en vaccinatie wel kan kloppen. En als de importeur (laten we in gedachte een malafide ‘stichting’ bedenken die de hond importeert) de hond nu aan een koper overdraagt op een schimmig grensweggetje? Dan kan de hond niet worden ingeschreven, want de koper, de nieuwe eigenaar, is niet de importeur. Deze importeur is echt diegene die de hond via een dierenarts, met RVO-nummer, moet laten opnemen in de Nederlandse databank(en). Samenvattend, fokkers (van 1 pup in een leven tot veel pups), importeurs en mensen die een niet gechipte hond willen registreren, moeten straks een RVO-nummer hebben. “Alle hondenbezitters waarvan de hond een nestje krijgt, dienen zich als een natuurlijk persoon te registreren bij RVO. Zonder deze registratie kunnen de pups niet gechipt en geregistreerd worden. Dit is een nieuw voorschrift om de identiteit van de fokker te kunnen waarborgen en een pup altijd te kunnen herleiden naar de fokker. Ook een ieder die een hond importeert en kopers van een hond met onbekende herkomst (geen chip of paspoort), dienen zich voorafgaand aan de importmelding van een hond als een natuurlijk persoon te registreren bij RVO met gebruikmaking van DigiD.”
Nieuw is ook de paspoortverplichting. Het is al zo dat alleen dierenartsen een Europees hondenpaspoort mogen afgeven. Dat was reeds verplicht voor honden die naar het buitenland gingen (vakantie, show of definitief) of in Nederland werden gebracht. Wie nooit de grens overging kon in principe nog volstaan met een “vaccinatieboekje” of mogelijk zelfs met helemaal niks. Maar dat is komende zomer afgelopen, elke hond moet dan een Europees hondenpaspoort hebben. Tenminste, elke hond geboren na de datum van inwerkingtreding, uw seniorhond die nooit de grens overgaat en daarom geen paspoort had, mag -mits hij in Nederland blijft- zonder paspoort nog ouder worden. En weer een extra controle, het paspoort moet bij de registratie ook gekoppeld worden aan die registratie, dus is met naam en toenaam van de houder straks herleidbaar. Wordt een hond verkocht, moet het paspoort worden overgedragen aan de nieuwe eigenaar.
Aan de registratie bij de RVO zit dus niet, zoals sommigen vrezen of menen, een diplomaplicht voor fokkers vast. Wie binnen de grenzen van het niet beroepsmatig fokken blijft (wel werd de 20-pups regel genoemd, maar let op, 20 pups wordt meestal gezien als niet beroepsmatig, het is nergens ook als absolute regel vastgelegd, wie 10 pups per jaar fokt kan dus wel degelijk door de belastingdienst als beroepsmatig fokker gezien worden) mag dat zonder “papiertje” blijven doen. Wie daarboven komt, wacht de diplomering als houder van dieren, en beroepsmatig fokken zonder dat diploma levert een forse boete op.
Hoe het nieuwe systeem straks gecontroleerd, gehandhaafd en bij overtreding beboet wordt, is nog niet bekend. Het ministerie laat weten dat daar nog een brief over naar de Tweede Kamer gaat op een later moment, maar wel voor invoering van deze AMvB.